jueves, 5 de febrero de 2015

Los Achuar

  Avanzan en compromiso para lograr el desarrollo sostenible de sus comunidades 

  • JUUNT  NAAMKAU  PIRUANA JUUNTRI NUNIA TARIMIAT AINTS IRUNTRARU AINIA NUU PENKERAN CHICHAMAN EJEKIAR WENAWAI PENKER ANTURNAIKIAR IRUTKAMUNMASHA  TAKAKMASTAI TUSAR. 
  • Ejecutivo garantiza Remediación ambiental en el Lote 1AB para que las comunidades vivan en un ambiente equilibrado y saludable.
  • Juunt namkaru chichainiawai nekas isha yaimkatji shiram nunka Tesamu 1AB tsuwamramu tseasmakchamu ati tusar, turam aints nuni pujuiniausha penker najaimiatsuk warawarat matsamsarat tusar.
  • Ejecutivo garantiza la implementación del Plan Integral de atención en salud de Pueblos Indígenas. 
  • Juun namkaru chichainiawai nekas isha yaimkatji penker tarimiat aints tsuwakjai yayamu ati tusar.
  • Se incorporarán propuestas de las Federaciones Nativas sobre temas sociales y ambientales en el modelo de contrato de licitación para la operación del Lote 192
  • Tarimiat aints iruntraru ikia juní takakmastasar inintimji tiniamtikia nusha anturkatatji turakur nii inintimaurisha juu yamai kanchin nunka tsankatkatai Tesamu 192 tusar pujaji nunisha nii itiur takakmasmi tiniawai nusha aarmau atiniuitiai.
  • Se completará la titulación de tierras en las Cuatro Cuencas en coordinación con el Gobierno Regional.
  • Nunka kirakri ukuinmausha umiktataji mash juu chintiuk chintiuk juunt entsanam pujuinia juninkia, Loreto juuntri naamkarujai shiram chichasar.
            El Gobierno Nacional a partir de un diálogo histórico y sin precedentes con las comunidades indígenas de las cuencas del Pastaza, Tigre, Corrientes y Marañón, asume una serie de compromisos para garantizar la vida, la salud y el desarrollo sostenible de estas poblaciones.
            Juunt naamkau Loreto juuntri penker chichaman aujmatki weawai warinkesha uyumtinaksha waintsuk penker chichaman ejeki weawai mash Tarimiat aints Pastasnum, Tigriniam, Kurinum nunia marainiunam pujuinia nujai, tura nuniasha tawai wisha yaintajrume atumsha penker najaimiatsuk pujusmintrun turakrum atumi irutkamurish penker emtikiamniuram tusan.
            En una conferencia de prensa realizada hoy, por disposición de la presidenta del Consejo de Ministros, Ana Jara Velásquez, una Comisión de Alto Nivel del Ejecutivo dio cuenta de los primeros acuerdos significativos arribados de forma conjunta con los representantes de las comunidades nativas, proceso que demuestra la voluntad política del gobierno del Presidente Ollanta Humala por resolver los problemas de esta parte del país.
            Yamai kintia juni Ana Jara Velasquez nekas nisha Juunt naamkau iruntrataram tamati iruntramunam, juunt nisha Juunikiaru paan chicham Tarimiat aints ainiau warí chichamnak chichamrukaria nuna yamai paan antukari, turasha warikia atsawai antsu peruana juuntri Ollanta Humala tawai yaintajrume shiram chicham iwiaramu juu matsatkamunam juwakat tusan wakerajai tawai.

            Los consensos a nivel técnico fueron anunciados por el Ministro de Energía y Minas, Eleodoro Mayorga, quien resaltó que los diversos compromisos del Ejecutivo con las comunidades nativas suman más de 96 millones de soles.
            Unuimiatkau ainiaun juu chuichaman paan ujakari Tsentsepatniun juuntri nunia kuri ainiaun chichamriniu juuntri Eleodoro Mayorga naartin paan chichaman etserkayi juwaitiai iniu umiktintri ainiauka tusa nuniasha aintsan 96 petsa millones kuik tepawai   Tarimiat aints ainiau   yaintin tamau tawai.
            En ese sentido, señaló que se potenciarán las intervenciones del Seguro Integral de Salud e implementará la Estrategia nacional y Plan integral de salud de los pueblos Indígenas, que beneficiará a más de 100 mil nativos de las cuatro cuencas, el mismo que contará con un fondo de 10 millones de soles, además de garantizar el permanente monitoreo del agua para consumo humano.
            Aintsan tawai, yaintatji Tsuwakratin ainiausha, penkeran takakmasarat tusar, tura aintsarik Tarimiat aintsu tsuwamatirisha penker yaintatji tawai, turakur 100 mil tarimiat aints ainiau juu chintiuk chintiuk juunt entsanam pujuinia junia yaintai tusar wakeraji tawai, aintsaran juu tsuwamati ainiauka 10 petsa millones kuik enketamu aartatui tawai, tura nuniasha aintsarik tuke jistatji entsan penkernash umurminash umunia tusar tawai.
            A través del Programa Nacional de Saneamiento Rural (PNSR) se ha destinado más de 48 millones de soles para continuar implementando plantas de tratamiento de agua potable para beneficio de 62 comunidades nativas de las cuatro cuencas. Actualmente tres comunidades nativas ya cuentan con las plantas de tratamiento (Los Jardines, Nuevo Andoas y Nuevo Porvenir).
            Nuniasha aintkasrik kuik enkeaji 48 petsa millones (PNSR) tuke takakmakiar wearat 62 irutkamunam tusar. Tura yamaikikia kampatmachik irutkamu entsari iwiarturmau ainiawai tawai (Los Jardines, Nuevo Andoas nuniasha Nuevo Porvenir tawai).
            Asimismo, refirió que el Estado garantizará la remediación ambiental en el lote 1AB, para lo cual se exigirá el cumplimiento de un Plan de Abandono que considerará los sitios contaminados en el Lote 1AB identificados por el Organismo de Evaluación y Fiscalización Ambiental (OEFA), así como los hallazgos determinados y otros que resulten pertinentes. 

            Nuniasha aintsan tawai piruana juntrissha yainmaktatrume nunka Tesamu 1AB, penker iwiaramu juwakat tusa, tura aintsan nisha nukap chichamruktatui nunka Tesamu 1AB shiram penkeran iwiarar ukukiarat tusa, nuu OEFA wainkamu ainia nuna shirman tsumwamrar ukukiarat tusar.
            Además, el OEFA y las Federaciones realizarán monitoreo ambientales participativos en la zonas donde hubo sueltas de áreas en el Lote 1AB, cuyos resultados estarán sujetos a acciones de fiscalización ambiental en caso corresponda.
            Nuniasha aintsaran OEFA nunia Tarimiat aints Irumntraru ainiausha tuke wekasar jisartatui nuu nunka tsuwatmakmau a wainkamu ainia nuu shiram tsuwamramu juwakarat tusar.
            Se destinará 3.5 millones de soles para el desarrollo de un proyecto de inversión para la titulación en las cuatro cuencas que será ejecutado por el Gobierno Regional de Loreto, con transferencia de fondos del Ministerio de Economía y Finanzas, y asistencia técnica permanente del Ministerio de Agricultura (MINAGRI). Complementariamente, con cofinanciamiento del Banco Interamericano de Desarrollo, se destinará, aproximadamente, 6 millones de soles para la titulación en las cuatro cuencas como parte del proyecto Catastro Titulación y Registro de Tierras Rurales en el Perú Tercera Parte (PTRT3).
            Nuniasha 3.5 petsa millones kuikian tesawaruitai nunka kirakri juu chintiuk chintiuk entsanam irutkamu pujuinia juna nunke kirakri ukuitkatnium, tura junaka Loreto juuntri  juu takatnaka umiktiniuitiai, tura juna umikiarat tusa kuikian anuntrin Ministerio de Economia y Finanza  tutai kuikianka enketatatui tawai, tura nuniasha nunka chichamrin Ministerio de Agricultura tutai nuna yaintri MINAGRI tutai yainkartatui tawai, tura aintsan yaimkatatui Kuikia pasunke Banco Interamaricano de Desarrollo tutai 6 petsaji millonesjai nusha aintsan nunka kirakri juu chintiuk chintiuk entsanam irutkamu pujuinia  juna nunke kirakri ukuitkataram tusa, nuka tuke yanchuk kuik iwiasmakmau nunka piruana nunke nekapmarum ukuitkataram tusar kuik iwiasmakmau puja nujaitumiktaram tawai.
            Igualmente, señaló que se han incorporado las propuestas realizadas por las Federaciones Indígenas respecto a temas sociales y ambientales en el modelo del contrato para la operación del Lote 192.
            
 Nuniasha aintsarik Tarimiat aints iruntraru chichamesha enkekji juu nunka Tesamu 192 num kanchin takakmasarat tusar tsankamkatatji juninkia.

            En su alocución, el Alto Comisionado de la Oficina Nacional de Diálogo y Sostenibilidad de la PCM, Dr. Julio Rojas, refirió que dichos anuncios son avances significativos para la solución de las condiciones planteadas por las federaciones de las cuatro cuencas de Loreto, que modifican, para bien, el contexto social y contribuye a incrementar la confianza de las organizaciones indígenas en este Gobierno.

            Tura asamtai chichakir weamunam juunt nekas nisha naamkau PCM tutainiumia Dr. Julio Rojas chichak tawai juu chicham paan antuuki wea juka nekas penker chicham ejekir weamuitiai tawai  penker Tarimiat aints ainiaujisha anturnaikiar takakmasmi tamau chicham iwiarnaki weaji tawai.
            Por ello, saludó el esfuerzo desplegado por cada uno de los miembros que conforman esta Comisión Multisectorial, cuyo compromiso contribuirá a mejorar la calidad de vida de las poblaciones de las cuatro cuencas, evidenciado a lo largo de las 86 reuniones llevadas a cabo en Andoas, Trompeteros, 12 de octubre, Nauta, Iquitos y en Lima, muchas de las cuales contaron con la presencia de diferentes Ministros.
            Tura asa, penker juunt unuimiaku junikiaru ainiarme nuna penker inintimtajrume tawai, atum shiram takakmakrumninkia shiram chichamsha ejeratatji tawai turakur Tarimiat aints ainiaujish penker anturnaikiatatji tawai, tura juka irunmau nukap najanawitji 86 irunmau najanawitji tawai Andoas, nunia Trompeteros, 12 de Octubre,Nauta, Iquitos nunia Lima Micha nunkanam turamu nuni juunt naamraru ainiaujisha shiram iruntraruitji tawai.

            Recordó que las federaciones indígenas han reconocido el informe de la OEFA donde identifican varios sitios impactados que requieren remediación ambiental, en el marco de la Declaración de Emergencia Ambiental en las cuatro cuencas.
            Nuniasha aintsan tawai Tarimiat aints Iruntrarusha OEFA chicham najanamua nunaka nekas tawai tiaruitia, nekas nunkaka tsuwatmakmawitiai tiniawai, tura asamtai shiram ii nunkenka iwiaramu ati tusar wakeriniawai.

            Cabe indicar, que estos acuerdos preliminares tuvieron lugar tras un intenso diálogo tripartito, histórico, transparente e intercultural, entre el Gobierno Nacional, Regional de Loreto y los locales de las provincias del Datem del Marañón y de Loreto, así como las empresas PERUPETRO, Petroperú y Pluspetrol, y los dirigentes de las federaciones de las cuatro cuencas, que seguirán reuniéndose hasta alcanzar los objetivos trazados por la Comisión Multisectorial, conformada mediante Resolución Suprema N° 119-2014-PCM.

            Tura asamtai tajarme juu chicham penker iwiarnaki weana juke nukap kintia irunkir winiakur juu chichamka yamaikia penker chicham mash anturnaikiar penker ejeratai tusar pujurji tawai, Piruana juuntrijisha, aintsan Loreto Juuntrijisha nuniasha aintsarik Provincia Dateman Naamrukirijisha, nuniasha Perupetrojisha, Petroperujisha Pluspetroljaisha nunia Tarimiat aint iruntrarusha naamrukurijisha tuke irunkir wetatji tawai chicham tuu najanamuitiai tawai Resolucion Suprema Nº 119-2014-PCM tawai.
            El dialogo del Ejecutivo con las comunidades nativas continuará para lograr acuerdos finales, con plazos y cronograma de actividades concretas, que serán suscritas con presencia de la presidenta del Consejo de Ministros, Ana Jara Velásquez.
            Tuke juunt naamkaruka irutkamujinkia chichakiar weartatui tawai shiram chicham ejerar ukukmi tusar, warí kintiatik iruntratai tusar chicham najanamua nuna metek umikiartatui PCM juuntri naamrukurisha Ana Jara Velasquez nisha tuke pujutatui.

Traducido por el Ministerio de Cultura
Juu chichamnakan Tarimiat Aintsun chichamrin taku tawai tusar aarmawitiai.


UNIDAD DE IMAGEN INSTITUCIONAL
MINISTERIO DE AGRICULTURA Y RIEGO
5 de febrero del 2015